Glemma Tadeusz (1895–1958), ksiądz, historyk, profesor UJ. Ur. w Chełmży na Pomorzu 25 X jako jedno z sześciorga dzieci kupca Jana G-y i Antoniny z Jankowskich. Progimnazjum humanistyczne (1905–1908) ukończył w Chełmży, a gimnazjum klasyczne (1908–1914) z odznaczeniem w Chełmnie. Następnie poświęcił się studiom filozoficznym i teologicznym w Seminarium Duchownym w Pelplinie (1914–1918), kończąc je przyjęciem święceń kapłańskich (7 IV 1918). W r. 1921 wysłany na UJ, pod wpływem profesorów ks. Jana Fijałka i Władysława Semkowicza zwrócił się do badań nad historią Kościoła katolickiego, pracując równocześnie jako asystent na Wydziale Teologicznym przy Seminarium Filozofii Chrześcijańskiej i Seminarium Historii Kościelnej (1 XII 1921–31 XII 1923). Stopień doktora teologii UJ zdobył (1 II 1924) na podstawie pracy pt. Historiografia diecezji chełmińskiej aż po rok 1821, a 25 VI 1929 otrzymał «veniam legendi» z historii Kościoła w Polsce na Wydziale Teologicznym UJ na podstawie rozprawy pt. Stany pruskie i biskup chełmiński Piotr Kostka wobec drugiego bezkrólewia.
Działalność naukową rozpoczął od studiów nad regionalną historią Kościoła na Pomorzu, zbierając starannie materiały w archiwach Królewca, Fromborka i Gdańska. Opublikował, oprócz wymienionej już rozprawy doktorskiej, drukowanej w „Nova Polonia Sacra” (1926) oraz pracy habilitacyjnej, drukowanej w Rozprawach Wydziału Hist.-Filozof. PAU (LXVII, 1928), szereg prac, jak Kronika benedyktynek chełmińskich 1578–1619 (Tor. 1926), Biblioteka biskupstwa chełmińskiego w Pelplinie (P. 1929), Dzieje Kościoła na Pomorzu (W. 1930), Misja pruska XIII wieku (Pelplin 1931), Dzieje diecezji chełmińskiej (Tor. 1931), O archiwach warmińskich we Fromborku („Archeion” 1931), Dzieje stosunków kościelnych w Toruniu (Tor. 1933), Stosunki kościelne w Toruniu w XVI i XVII stuleciu na tle dziejów kościelnych Prus Królewskich (Tor. 1934). Zachęcony przez prof. Stanisława Kutrzebę, który przyznawał pracom G-y wysoki poziom naukowy, lecz równocześnie wytknął jednostronne zacieśnianie się do lokalnej pomorskiej problematyki, sięgnął G. do tematów ogólniejszych, jak Le catholicisme en Pologne a l’époque d’Etienne Batory (PAU, Kr. 1935), Z dziejów miłosierdzia chrześcijańskiego w Polsce (Kr. 1947) i jak przede wszystkim zwięzły zarys dziejów Kościoła w Polsce zamieszczony w „Lexikon für Theologie und Kirche” pod hasłem Polen (VIII 1936 s. 345–350). Ogłosił dalej dwa poważne studia z zakresu historii nauczania, a mianowicie Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego 1937–1947 („Polonia Sacra” I 1948) oraz Wydział Teologiczny UJ w l. 1795–1847 (Kr. 1949). Nie zaprzestał studiów pomorskich, publikując Odzyskanie klasztoru dominikańskiego w Gdańsku w latach 1565–1568 („Rocznik Gdański” 1939) i Źródła do dziejów kościelnych Pomorza w krakowskich archiwach diecezjalnych (Tor. 1952). Najwięcej przecież uwagi poświęcał dziejom Kościoła polskiego w wieku XVI. Okresu tego dotyczą prace: Św. Jan Kanty (W. 1932, w pracy zbiorowej „Sól Polskiej Ziemi”), Die Studienjahre eines polnischen Bischofs des XVI Jahrhunderts, („Collectanea Theologica” 1938), Wizytacje diecezji krakowskiej z lat 1510–1570 („Nasza Przeszłość” I 1946), przede wszystkim zaś wielka, trzydziesto-arkuszowa monografia Piotra Kostki, biskupa chełmińskiego, której druku autor nie zdołał wykończyć na skutek niesprzyjających okoliczności, oraz wydawnictwo aktów nuncjatury Juliusza Ruggieriego i Wincentego Portico w Polsce XVI w., przeznaczone do serii Monumenta Poloniae Vaticana PAU. Na polecenie PAU kontynuował przygotowania do dalszej edycji korepondencji Hozjusza, od r. 1934 był G. współpracownikiem Komisji Historycznej PAU (1934), z której ramienia wyjechał w podróże archiwalne do Rzymu, Florencji i Wiednia (17 I–17 IV 1935 i 1 II–31 V 1937). Na marginesie pracy wydawniczej ogłosił G. parę mniejszych rozpraw, poświęconych działalności nuncjuszów Juliusza Ruggieriego i Wincentego Portico (1936, 1938). Ponadto opublikował większą ilość drobnych prac i artykułów, przeważnie w czasopismach historycznych, teologicznych bądź kulturalnych, w tym szereg życiorysów w P.S.B. oraz artykułów w „Lexikon für Theologie und Kirche”, informujących rzetelnie i naukowo obcego czytelnika o dziejach kościelnych Polski. W rękopisie pozostawił pewną ilość prac, wśród nich wspomniane już materiały źródłowe do działalności nuncjuszów XVI w. oraz katalog krakowskich biskupów sufraganów. Był członkiem Komitetu Redakcyjnego P.S.B. (od 1934), członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Komisji Teologicznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, a wreszcie został wybrany członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności (1 VI 1951).
Działalność dydaktyczną rozpoczął G. jako prefekt w szkołach niższych w Oliwie, Wrzeszczu i Barłożnie (1 V 1918–15 VIII 1921), potem w Gimnazjum SS. Urszulanek w Krakowie (w okresie studiów na UJ) i w państwowym gimnazjum w Kościerzynie (1 IX 1924–31 VIII 1926). Najwięcej pracy poświęcił jednak kształceniu przyszłych księży w Pelplinie, a potem w Krakowie. W seminarium duchownym w Pelplinie w diecezji chełmińskiej wykładał dzieje Kościoła katolickiego wraz z patrologią i historią sztuki kościelnej (1926–1930). W Krakowie kształcił długie lata kleryków seminariów duchownych krakowskiego, częstochowskiego i śląskiego oraz prowadził wykłady i seminaria z historii Kościoła w Polsce na Wydziale Teologicznym UJ kolejno jako zastępca profesora (1930–1932), profesor nadzwycz. (1932–1939), wreszcie jako profesor zwycz. (1945–1954). Zasiadał w senacie akademickim jako delegat Wydziału Teologicznego w l. 1937–9, a dziekanem Wydziału Teologicznego UJ został wybrany tuż przed wybuchem II wojny światowej. Aresztowany wraz z ogółem profesorów UJ (6 XI 1939) przez hitlerowców, a następnie wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oranienburgu, powrócił 8 II 1940 z mocno nadwątlonym zdrowiem. W ścisłym porozumieniu z metropolitą ks. Adamem Stefanem Sapiehą kierował przez cały czas hitlerowskiej okupacji tajnym nauczaniem na Wydziale Teologicznym UJ, po czym bezpośrednio zajął się jako dziekan zorganizowaniem jawnej działalności Wydziału (od stycznia 1945). W r. akad. 1945–1946 piastował godność prodziekana tegoż Wydziału. Po zwinięciu Wydziału Teologicznego wykładał G. historię kościelną dla wychowanków krakowskiego seminarium duchownego (1954–1958), utrzymując dalej żywy związek z UJ. W związku z wykładami opracował do druku podręcznik dziejów Kościoła katolickiego w Polsce, nie obejmujący wszakże całości, oraz zarys dziejów wykładania historii Kościoła na Wydziale Teologicznym UJ.
Działalność religijno-społeczną rozwijał jako wikariusz przy probostwach w Oliwie, Wrzeszczu i Barłożnie (1918–1921), jako długoletni kapelan Zgromadzenia SS. Urszulanek w Krakowie, jako wykładowca historii Kościoła na urszulańskich Wyższych Kursach Katechetycznych (1932), a także jako kurator z ramienia UJ Koła Misjologicznego Akademiczek UJ (1931–1939). Po śmierci ks. Jana Fijałka objął pieczę nad Archiwum Kapitulnym Krakowskim na Wawelu i nad Archiwum Konsystorskim, gdzie uporządkował luźne akta. Okresowo (1946–1956) działał jako sędzia sądu metropolitalnego w Krakowie. Odznaczony był godnością tajnego szambelana papieskiego, nadto od r. 1943 był kanonikiem honorowym katedry krakowskiej. Zmarł w Krakowie 7 V 1958 r., pochowany uroczyście na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Kronika UJ, roczniki 1926–1945, wraz z dodatkiem zawierającym spis prac naukowych; Manthey F., Pelpiński F., Sto lat seminarium duchownego w Pelplinie, 1949, 230–31; Protokół konferencji towarzystw i instytucyj uprawiających badania historyczne, Arch. Kom. Hist. PAU 1948 XVI 221; Rocznik PAU r. 1947/1952: 1953 s. XLI–XLII (życiorys i wykaz prac drukowanych), CXIV, 80, 216, 261; Uniwersytet Jagielloński w Krakowie. Skład Uniwersytetu, roczniki 1930–1953; Uniwersytet Jagielloński w Krakowie. Spis wykładów, roczniki 1930 i n.; Wyczawski H., Śp. ks. Tadeusz Glemma, „Tyg. Powsz.” 1958 nr 21 (487*); – Arch. UJ: Akta personalne, teka z napisem: Ks. prof. dr Tadeusz Glemma; Rodowody studentów Wydziału Teologicznego UJ 1921/1922; Arch. Kons. Krak.: Ankieta personalna G-y.
Józef Mitkowski